مارچوبه چگونه می‌روید؟

مارچوبه از زمان یونانی‌ها و رومی‌ها به‌عنوان یکی از بهترین سبزی‌های میز غذا موردتوجه بوده است. نکته عجیب اینجاست که این گیاه هنوز هم به‌طور وحشی در سواحل اروپا و سایر نقاط شنی می‌روید. مارچوبه وحشی در حقیقت در استپهای روسیه آن‌قدر فراوان می‌روید که حتی گله‌های گاو را روی آن‌ها می‌چرانند.

انواع مارچوبه:

 از ۱۵۰ نوع مارچوبه که در کشورهای معتدله و استوائی پخش گردیده، انواع زیادی تنها برای مقاصد تزئینی کاشته می‌شوند. چیز قابل‌توجه درباره مارچوبه آن است که این گیاه هم جوانه‌های نازک و لطیفی را که ما می‌خوریم وهم سبزی سرخس مانند را که برای تزئین بکار می‌بریم، هردو را تولید می‌کند. مارچوبه خوراکی را هنگامی‌که برگه‌ای آن هنوز در حالت غنچه بوده و جوانه آن کمتر از ده اینچ بلندی دارد قطع کرده و مصرف می‌رسانند.

شکل مارچوبه:

مارچوبه از خانواده گل سوسن است و انواع زیادی دارد. اگر مارچوبه را به حال خود بگذاریم آن‌قدر رشد می‌کند که بلندی بوته آن به بیش از دو پا رسیده و شاخه‌های گسترده‌ای پیدا می‌کند که بار آن ابتدا گل‌های رز سفید درخشان و سپس میوه‌ای حبه‌ای به شکل توت‌فرنگی است. هنگامی‌که محصول جمع‌آوری می‌شود مقداری کنسرو گردیده و مقداری هم تازه و به‌صورت خوشه باعجله به بازارهای فروش عرضه می‌گردد. در اروپا مارچوبه غالباً به‌صورت خشک‌شده است که می‌توان آن را در زمستان هم مصرف نمود. اگرچه مارچوبه لذیذ و خوشمزه است که می‌توان از آن برای تهیه سوپ یا سالاد استفاده کرد ولی دارای ارزش غذایی بسیار کمی است زیرا محتوی مقدار زیادی آب می‌باشد. مارچوبه را می‌توان به‌وسیله دانه یا ریشه آن‌که در زمین نسبتاً پست کاشته می‌شود، رویانید. خاک باید عمیق، پرقوت و شنی باشد. اگر این نبات را قبل از بریدن به مدت سه سال متوالی بگذارند بروید، برای مدتی بیش از و سال هرساله مقداری محصول خواهد داد ولی هرسال باید به خاک آن کود داده شود تا بازده خوبی تأمین نماید.

چگونه علف‌های هرزه گسترش پیدا می‌کنند؟

در حقیقت چیزی بنام علف هرزه وجود ندارد. هنگامی‌که زارعی دانه‌هایی را می‌کارد امیدوار است که محصول باارزشی را تولید کند، بنابراین هر گیاه دیگری را که در مزرعه‌اش رشد نموده و مزاحم محصول او شود علف هرزه می‌نامد. اصولاً علف‌های هرزه گیاهان زیان‌آورند. بعضی از آن‌ها برای گاو و اسب سمی هستند و برخی دیگر از آفتاب، خاک، مواد معدنی و آب استفاده کرده و درنتیجه به محصولات اصلی ضرر می‌زنند. یا اینکه بعضی از آن‌ها مثل انگل عمل کرده و یا در مقابل حشرات یا امراض نباتی، نقش میزبان رادارند و بنابراین موجبات زیان و خسارت را فراهم می‌سازند.

توسعه ی علف هرز:

 و علف‌های هرزه از راه‌های مختلفی زیاد شده و گسترش پیدا می‌کنند. بعضی از آن‌ها با علوفه. با گردوخاک، زباله و در کود حیوانی از محلی به محل دیگر منتقل می‌گردند. لیکن بیشتر علف‌های هرزه که باعث این‌همه مزاحمت و ناراحتی بشوند. فقط در اثر بی‌دقتی و غفلت انسان توسعه پیدا نمی‌کنند بلکه خود دارای وسایلی هستند که با آن‌ها تخم خود را منتشر می‌سازند و بعضی علف‌های هرزه چنان به مقادیر زیادی تخم تولید می‌کنند که به نظر می‌رسد به‌هرحال قسمتی از آن‌ها عملاً تحت هر شرایطی زنده بمانند. بااینکه بعضی علف‌های هرز هم دارای برجستگی‌های شاخه‌ای شکل و مویی مانندی بر روی دانه‌ها و میوه‌های خود می‌باشند که این شاخه‌ها موجب می‌شوند که باد دانه را به مسافتی قابل‌توجه حمل کند. این قبیل علف‌های هرزه عبارت‌اند از نوعی علف شبیه‌تر شک. ته یا خار و علف هرزهای که دارای گل زرد بوده و به تخم آن قاصد گفته می‌شود. همچنین انواع دیگری از علف هرزه هستند که روی تخم آن‌ها چنگک یا برآمدگی‌های تیزی قرار دارد که با کمک آن‌ها، تخم در داخل پشم جانوران یا به لباس انسان منتقل‌شده و بدین‌وسیله در سرزمین‌های تازه منتشر می‌گردد.

راهکار جلوگیری از انتشار:

و بعضی از موفق‌ترین این علف‌های هرزه حتی احتیاجی ندارند که از طریق تخم گسترش پیدا کنند، زیرا آن‌ها دارای یک نوع ریشه‌های زیرزمینی هستند که شاخه‌هایی را به‌طور عمودی از زمین خارج می‌سازند و اگر ریشه زیرزمینی قطع شود. این شاخه‌های عمودی خود به گیاهانی جداگانه تبدیل می‌شوند. به علت زیان و خساراتی که این علف‌های هرزه می‌رسانند بشر پیوسته در کنترل و مبارزه علیه آن‌ها کوشش می‌کند. امروزه انواع مختلف مواد شیمیائی وجود دارد که برای معدوم کردن علف‌های هرزه یا جلوگیری از رشد و نمو و پیدایش آن‌ها تهیه‌شده است.

اکالیپتوس چیست؟

اکالیپتوس درخت بومی استرالیا می‌باشد که بعضی‌اوقات به آن «درخت صمغ» نیز میگویند این درخت پوسته‌اش رشته‌رشته می‌شود. در حال حاضر این درخت در اروپا، الجزیره، مصر، هندوستان، آمریکای جنوبی و قسمت‌های جنوبی ایالات‌متحده آمریکا معرفی و شناخته‌شده است.

ظاهر درخت اکالیپتوس:

اکالیپتوس ازنظر شکل ظاهری یکی از جالب‌ترین درختان است. در بیشتر موارد برگه‌ای چرم نما و سفت آن به‌طور عمودی از درخت آویزان می‌شوند. تنه این درخت بلند و راست بوده و با سرعت قابل‌توجهی نمو می‌کند. معلوم شده است که یک نهال اکالیپتوس تا ۱۳ فوت (پا) در سال رشد می‌کند! درخت اکالیپتوس را ازنظر بلندی، حتی می‌توان با درخت عظیم سکویای کالیفرنیا مقایسه نمود؛ زیرا درختان اکالیپتوسی هستند که بلندی آن‌ها حتی به بیش از 4۵۰ پا می‌رسد!

کاربرد اکالیپتوس:

اکالیپتوس درخت بی‌نهایت سودمندی است. چون این درخت به مقدار زیادی رطوبت نیاز دارد، بنابراین غالباً در مناطق باتلاقی کاشته می‌شود. این درخت با کشش آب از باتلاق‌های آلوده به تخم پشه مالاریا، در حقیقت می‌تواند در بعضی از مناطق جهان در مبارزه علیه پشه مالاریا کمک کند. یکی از چیزهای قابل‌توجه درباره این درخت آن است که داروی بسیار مفیدی را در دسترس بشر می‌گذارد. برگه‌ای آن خالدار و دارای منافذی است که روغنی به رنگ کاه را که بوی روغن کافور می‌دهد در خود نگاه می‌دارند و به آن روغن اکالیپتوس گفته می‌شود. این روغن را بعضی‌اوقات برای بیمارانی که ناراحتی مجرای تنفسی دارند تجویز می‌کنند. از روغن اکالیپتوس به‌عنوان دارو برای بیماری‌های داخلی نیز استفاده می‌شود. روغن اکالیپتوس روی کلیه‌ها اثر کرده و سلسله اعصاب را ست می‌کند به‌طوری‌که تنفس کند می‌گردد. حتی جراحان این روغن را برای ضدعفونی کردن نیز مصرف می‌کنند.

خاصیت چوب اکالیپتوس:

چوب تنه ی این درخت قابلیت تطبیق و سازگاری داشته و بادوام می‌باشد. چوب اکالیپتوس ازنظر ساختمان باراندازها و کشتی‌ها باارزش بوده و همچنین برای قسمت‌های داخلی خانه مورد تقاضای زیاد می‌باشد زیرا چوب آن پس از صیقلی شدن بسیار زیبا و جالب‌توجه است.

چرا درختان دارای پوسته هستند؟

قسمت بیرونی ساقه یا تنه درخت یا ریشه را. پوستهمی‌نامند. بعضی‌اوقات مشکل است که چه اندازه‌ای از ساقه را پوسته بنامیم. چون مثلاً در درخت خرما فرق محسوسی بین پوسته وچوب درخت وجود ندارد.

وظایف پوسته:

 پوسته چه عملی را برای درخت انجام می‌دهد؟ یکی از وظایف اصلی آن نگاهداری قسمت داخلی درخت می‌باشد که از ترکیبات ظریف‌تری تشکیل‌شده است. پوسته نه‌تنها ساقه درخت را از خشک شدن حفظ می‌کند، بلکه آن را در مقابل انواع صدمات خارجی نیز مصون می‌دارد. مثلاً پوسته‌های ضخیم الیاف دار بعضی از درختان چوب قرمز آمریکا، نشانه‌هایی را از آتش‌سوزی در سطح زمین نشان می‌دهد ولی قسمت‌های داخلی درخت از خطر آتش مصون مانده است عملی که پوسته به‌وسیله آن تشکیل می‌شود، ممکن است که سال‌به‌سال ادامه داشته باشد.

ظاهر پوسته:

در شاخه‌های خیلی جوان درخت افرا، پوسته زبر و خشن دیده می‌شود و رویه جوانه تقریباً (صاف) می‌باشد. در مدتی که ساقه‌چوب بیشتری را درست می‌کند و به حجم آن اضافه می‌گردد، قسمت‌های بیرونی شکافته می‌شود ولی صدمه‌ای که بدین طریق به وجود میاید، از قسمت داخلی التیام پیدا می‌کند. برخی از قسمت‌های بیرونی خشک‌شده و از بین می‌روند. همین قسمت‌های مرده و جداشده ظاهری خشن و ناهموار به پوسته می‌دهند. بعضی از تکه‌های خشک‌شده. با رشد و نمو ساقه به‌تدریج جداشده و می‌ریزند.

کاربرد پوسته برای انسان:

انسان پوسته خیلی از درختان را مفید و سودمند می‌داند. چوب‌پنبه تجارتی از نرمی درخت بلوط مخصوصی به دست می‌آید. از پوسته درخت شوکران در دباغی چرم استفاده می‌شود. دارچین که خود چاشنی غذا می‌باشد و همه آن را می‌شناسیم، گرد پوسته درختی است که در هندوستان و مالایا می‌روید. گنه گنه از پوست درختی به همین نام به دست می‌آید. از عصاره پوسته سایر درختان برای طعم و مزه غذا و نیز از پوسته ریشه و شاخه‌های خیلی از درختان در پزشکی به‌عنوان دارو استفاده می‌گردد.

چه چیزی باعث پیدا شدن حلقه‌های درخت می‌شود؟

اگر تنه درختی را که بیش از یک سال عمر دارد قطع کرده و به مقطع آن نگاه کنید، نوارهای حلقه‌ای شکل روشن و تیره‌ای را که به‌طور متناوب در مقطع درخت قرار دارند، خواهید دید. هر دور نوار را (حلقه سالانه) می‌نامند و این حلقه‌های درخت مقدار چوبی را که درخت در هر فصل یا سال ساخته است نمایش می‌دهند.

علت تفاوت رنگ میان لایه ها:

علتش این است که چوب در فصول مختلف، یکسان رشد و نمو نمی‌کند. در بهار و اوایل تابستان چون یاخته‌های چوب بزرگ‌تر و دارای دیواره‌های نازک‌تر می‌باشند، بنابراین حلقه‌ها به نظر روشن‌تر میایند. ولی در اواخر تابستان چون یاخته‌ها کوچک‌تر و دارای دیواره‌های کلفت‌تر بوده و به هم نزدیک‌تر قرارگرفته‌اند. همین حالت رنگ تیره‌تری به حلقه می‌دهد. سن درخت را با شمارش حلقه‌های سالانه می‌توان محاسبه کرد. هنگامی‌که به حلقه‌های درخت نگاه می‌کنید ملاحظه خواهید کرد که ازنظر پهنا و جزئیات دیگر نیز متفاوت هستند. این تغییرات و اختلافات هم در اثر شرایط آب و هوائی ناشی شده که در هر فصل معین وجود داشته است. اختلاف در نور، مقدار باران و موادی که در خاک وجود دارند، اختلافاتی را در حلقه‌های درخت پدید می‌آورند.

کاربرد و استفاده ی دانشمندان:

به همین علت است که دانشمندان غالباً برای پی بردن به چگونگی شرایط آب‌وهوا در سال‌های گذشته در برخی از قسمت‌های کره زمین، از بررسی این حلقه‌های درختان کمک می‌گیرند هنگامی‌که درخت رشد می‌کند. چوب آن تنها چیزی نیست که ازنظر اندازه سال‌به‌سال افزایش می‌یابد بلکه به قطر پوست آن نیز اضافه می‌شود و این افزایش به‌وسیله نوار نازکی از یاخته‌های تقسیم شونده بین پوست و چوب درخت پدید می‌آید. به این قشر کامبیوم یا لایه زاینده میگویند. یاخته‌های تازه‌ای که در طرف چوبی لایه مزبور تشکیل می‌شوند تبدیل به چوب گردیده و یاخته‌هایی که به‌طرف بیرون پدید می‌آیند پوسته درخت را درست می‌کنند.