ویروسها عبارت از ذرات بسیار ریزی هستند که در انسان و حیوان و نبات سبب پیدایش بیماری میگردند. شاید کلمه (ذرات) برای تشریح آنها کمی عجیب به نظر میرسد ولی اجازه دهید ببینیم که چرا این کلمه را بکار میبرند.
ویروسها آنقدر ریز و ذرهبینی هستند که از ظریفترین صافیها عبور میکنند، آنها را نمیتوان در محلول قند رویانید ولی در بافت های زنده نشو و نما نموده و افزایش میابند. آنها انگلهایی (پارازیت) هستند که کاملاً به میزبان خود وابستهاند. چون ویروسها موجوداتی ذرهبینی و بسیار ریزند بنابراین با میکروسکوپهای معمولی دیدن آنها مشکل است و از آنها باید بهوسیله میکروسکوپهای الکترونیکی عکسبرداری شود و چون آنها بسیار ریز بوده و برای رشد و نمو آنها عوامل زیاد موردنیاز است بنابراین عده زیادی از دانشمندان فکر میکنند که ویروسها ابداً موجودات زندهای نبوده و بلکه چیزی بین یک ماده زنده و غیرزنده محسوب میشوند
و ویروسها بیماریهای زیادی را سبب میشوند که همه ما با آنها آشنا هستیم. در حمله و هجوم به اعضاء بدن انسان هر گروه ویروس بیماریهای مختلفی را سبب میشوند. بعضی از بیماریهایی که در اثر حمله ویروس به پوست بدن تولید میگردند عبارتاند از: آبلهمرغان، آبله، سرخجه، سرخجه آلمانی و تبخال. بعضی ویروسهای دیگر هم تولید بیماریهای بافت عصبی میکنند مانند: هاری، تب مغزی و فلج کودکان. سومین گروه ویروسها بیماریهای در اعضاء داخلی بدن به وجود میآورند که تب زرد، آنفلوانزا، سرماخوردگی معمولی و تورم کبد نمونههایی از این نوع بیماریها بشمار میروند.
چرا وقتی یکتکه نان مرطوب را چند روز در آشپزخانه منزلتان به حال خود میگدازید، از قشری سبز و خزه مانند پوشیده میشود؟ در این حالت ما میگوییم که نان کپکزده است، یعنی که کپک روی آن در حال رشد و نمو میباشد. این کپک از کجا آمده است؟ پاسخ این پرسش آن است که هاگهای کپک سبز و سیاه تقریباً در همهجا در هوا پراکنده است و این هاگها باعث پیدایش کیک میگردند، بهمحض اینکه جای مناسبی ازنظر تحصیل مواد غذایی برای تأمین شود، در آنجا مستقرشده و تولیدمثل خواهند نمود.
اگر با میکروسکوپ به رشتههای تار مانند کپک نگاه کنید، خواهید دید که از رشتههای بیرنگ و دراز متعددی که دارای دو نوع شاخک میباشند درستشدهاند. در انتهای یکی از دوشاخک اجسام کروی بسیار ریزی قرارگرفته که محتوی هاگ میباشند. شاخک دیگر که از شاخک اولی کوتاهتر است و در داخل نان نفوذ میکند، عاملی برای جذب غذا بوده و عمل ریشه را انجام میدهد کلیه کپکها و زنگ گیاهان دارای این شاخکها میباشند که به آنها قارچ گفته میشود و انگل نباتات هستند.
مشهورترین کپکها، کپکهای سیاه و سبز میباشند که از روی رنگ هاگهای آنها نامگذاری شدهاند و چون این هاگها در همه جای هوای اطراف ما شناورند، بنابراین وقتیکه مواد غذایی و میوه یا حتی تکه چرمی در مکانی گرم و مرطوب قرار داده شوند. هاگها فوراً آنها را موردحمله قرار داده و بر روی آنها شروع به رشد و نمو میکنند. کپک سبز که روی نان نمو میکند پنی سیلیوم گلوکوم نامیده میشود. نوعی کپک هم وجود دارد که خیلی شبیه کپک سبز بوده و در خاک نشو و نما میکند و پنی سیلیوم نوتاتوم خوانده میشود که از آن پنیسیلین به دست میاید.
جوزهندی یکی از معروفترین چاشنیهای معطر بشمار میرود. این نام به هسته میوه این درخت دادهشده که یک گیاه استوائی است. غالباً جوزغندی از هند شرقی، هند غربی، جزایر مولوک و برزیل میآید. تقریباً ۸۰ نوع درخت و بوته جوزغندی وجود دارد. متداولترین نوع آن درختی است زیبا و همیشهسبز و دارای تنهای است راست که تا 25 پا ارتفاع دارد. این درخت از قاعده تا قسمت فوقانی آن، پوشیده از شاخههای زیادی است. گلهای آن ریز و زردرنگ بوده و دارای عطری شبیه گل سوسن میباشند.
تقریباً پس از هشت سال رشد، درخت جوزهندی ثمر میدهد. درخت مزبور ابتدا شکوفه کرده و سپس در تمام طول سال پیدرپی بار میدهد ولی برداشت عمده محصول در سه نوبت در سال صورت میگیرد. میوه درخت جوزهندی به شکل و اندازه گلابی میباشد و موقع یکه میرسد به رنگ زرد طلایی است. این میوه دو قسمت دارد یک قسمت گوشتی و قرمزرنگ که به آن پوست جوز گفته میشود. بعد در وسط این پوسته هم، یکدانه قرارگرفته که قسمت داخل این دانه همان (جوزهندی) میباشد که بهعنوان یک نوع ادویه در طباخی مورداستفاده دارد.
پسازاینکه دانه از پوست جوز جدا گردید. این دانهها را در اجاق گذاشته و حرارت میدهند تا اینکه مغزهای توی دانهها بهاصطلاح به تلغ تلغ بیفتند. اگرچه جوزهندی معمولاً بهصورت دستنخورده و کامل صادر میگردد تا اینکه عطر و مزه آن از بین نرود، ولی در موقع مصرف آن را بهصورت گرد درمیآورند. از مغزهایی که ازنظر درجهبندی پستتر میباشند پس از سائیدن آنها، روغن تهیه میکنند که آن را «روغن جوز» یا «کره جوز» مینامند.