کپک چیست؟

چرا وقتی یک‌تکه نان مرطوب را چند روز در آشپزخانه منزلتان به حال خود می‌گدازید، از قشری سبز و خزه مانند پوشیده می‌شود؟ در این حالت ما میگوییم که نان کپک‌زده است، یعنی که کپک روی آن در حال رشد و نمو می‌باشد. این کپک از کجا آمده است؟ پاسخ این پرسش آن است که هاگ‌های کپک سبز و سیاه تقریباً در همه‌جا در هوا پراکنده است و این هاگ‌ها باعث پیدایش کیک می‌گردند، به‌محض اینکه جای مناسبی ازنظر تحصیل مواد غذایی برای تأمین شود، در آنجا مستقرشده و تولیدمثل خواهند نمود.

شکل کپک:

اگر با میکروسکوپ به رشته‌های تار مانند کپک نگاه کنید، خواهید دید که از رشته‌های بی‌رنگ و دراز متعددی که دارای دو نوع شاخک می‌باشند درست‌شده‌اند. در انتهای یکی از دوشاخک اجسام کروی بسیار ریزی قرارگرفته که محتوی هاگ می‌باشند. شاخک دیگر که از شاخک اولی کوتاه‌تر است و در داخل نان نفوذ می‌کند، عاملی برای جذب غذا بوده و عمل ریشه را انجام می‌دهد کلیه کپک‌ها و زنگ گیاهان دارای این شاخک‌ها می‌باشند که به آن‌ها قارچ گفته می‌شود و انگل نباتات هستند.

انواع کپک‌ها:

مشهورترین کپک‌ها، کپک‌های سیاه و سبز می‌باشند که از روی رنگ هاگ‌های آن‌ها نام‌گذاری شده‌اند و چون این هاگ‌ها در همه جای هوای اطراف ما شناورند، بنابراین وقتی‌که مواد غذایی و میوه یا حتی تکه چرمی در مکانی گرم و مرطوب قرار داده شوند. هاگ‌ها فوراً آن‌ها را موردحمله قرار داده و بر روی آن‌ها شروع به رشد و نمو می‌کنند. کپک سبز که روی نان نمو می‌کند پنی سیلیوم گلوکوم نامیده می‌شود. نوعی کپک هم وجود دارد که خیلی شبیه کپک سبز بوده و در خاک نشو و نما می‌کند و پنی سیلیوم نوتاتوم خوانده می‌شود که از آن پنی‌سیلین به دست میاید.

جوزهندی چیست؟

جوزهندی یکی از معروف‌ترین چاشنی‌های معطر بشمار می‌رود. این نام به هسته میوه این درخت داده‌شده که یک گیاه استوائی است. غالباً جوزغندی از هند شرقی، هند غربی، جزایر مولوک و برزیل می‌آید. تقریباً ۸۰ نوع درخت و بوته جوزغندی وجود دارد. متداول‌ترین نوع آن درختی است زیبا و همیشه‌سبز و دارای تنه‌ای است راست که تا 25 پا ارتفاع دارد. این درخت از قاعده تا قسمت فوقانی آن، پوشیده از شاخه‌های زیادی است. گل‌های آن ریز و زردرنگ بوده و دارای عطری شبیه گل سوسن می‌باشند.

میوه ی این درخت:

تقریباً پس از هشت سال رشد، درخت جوزهندی ثمر می‌دهد. درخت مزبور ابتدا شکوفه کرده و سپس در تمام طول سال پی‌درپی بار می‌دهد ولی برداشت عمده محصول در سه نوبت در سال صورت می‌گیرد. میوه درخت جوزهندی به شکل و اندازه گلابی می‌باشد و موقع یکه می‌رسد به رنگ زرد طلایی است. این میوه دو قسمت دارد یک قسمت گوشتی و قرمزرنگ که به آن پوست جوز گفته می‌شود. بعد در وسط این پوسته هم، یک‌دانه قرارگرفته که قسمت داخل این دانه همان (جوزهندی) می‌باشد که به‌عنوان یک نوع ادویه در طباخی مورداستفاده دارد.

ساخت ادویه:

پس‌ازاینکه دانه از پوست جوز جدا گردید. این دانه‌ها را در اجاق گذاشته و حرارت می‌دهند تا اینکه مغزهای توی دانه‌ها به‌اصطلاح به تلغ تلغ بیفتند. اگرچه جوزهندی معمولاً به‌صورت دست‌نخورده و کامل صادر می‌گردد تا اینکه عطر و مزه آن از بین نرود، ولی در موقع مصرف آن را به‌صورت گرد درمی‌آورند. از مغزهایی که ازنظر درجه‌بندی پست‌تر می‌باشند پس از سائیدن آن‌ها، روغن تهیه می‌کنند که آن را «روغن جوز» یا «کره جوز» می‌نامند.

گلسنگ چیست؟

گلسنگ‌ها گیاهانی هستند که ریشه، برگ یا گل ندارند . اگرچه بر گ یا گل ندارند ولی بارنگ خاکستری روشن یا سفیدی که دارند می‌توانند هنگامی‌که خیس و مرطوب هستند به سبز روشن تغییر رنگ داده و ظاهر کاملاً جالبی پیدا کنند . در حدود 16000 نوع گلسنگ یافت می‌شود . این گیاه در هر جا و مکانی از بیابان‌های سوزان گرفته تا روی صخره‌های یخبندان و بسیار سرد منطقه ( قطب جنوب)، می‌روید . گیاه مذکور در نقاط متروکه بر روی سنگ‌های و صخره‌های عریان، خاک‌ها، چوب‌های مرده و پوست درختان نیز روئیده و می‌تواند در گرما و سرما، رطوبت یا خشکی به زندگی ادامه دهد . تقریباً در تنها نقطه‌ای که این گیاه وجود ندارد در نزدیکی شهرها می‌باشد زیرا در این نقاط در اثر دود . گردوخاک و گاز زغال‌سنگ تلف می‌شوند .

همزیستی قارچ با جلبک(گلسنگ):

در حقیقت گلسنگ از دو نبات به وجود می‌آید که باهم رشد و نمو می‌کنند و شامل جلبک و نوعی قارچ می‌باشند . قسمت بیشتری از گلسنگ را ماده قارچی خاکستری‌رنگ که به‌صورت رشته ریسمان است، تشکیل می‌دهد . در بین قارچ‌های فیبری، یا سلول‌های سبز روشن جلبک قرار دارند . چون جلبک نباتی سبز می‌باشد، می‌تواند غذای خود را تهیه کند ولی قارچ که گیاهی فاقد سبزی است، از تأمین غذای خود عاجز است . بنابراین گلسنگ قارچی از مواد غذایی که به‌وسیله جلبک درست می‌شود مصرف می‌کند . جلبک هم از آبی که به‌وسیله قارچ‌ها جذب‌شده استفاده می‌کند و این آب نیز خود محافظ و پناهگاهی برای جلبک محسوب می‌شود.

نحوه‌ی رشد گلسنگ:

گلسنگ‌ها خیلی به‌کندی نمو می‌کنند ولی زندگی طولانی دارند گلسنگ‌ها خیلی به‌کندی نمو می‌کنند ولی زندگی طولانی دارند . برخی از اجتماعات این گیاه به نظر می‌رسد که تا مدت ۲۰۰۰ سال عمر کرده باشند در بعضی از گلسنگ‌ها، ، قارچ‌ها تولید هاگ می‌کنند لیکن بیشتر گلسنگ‌ها با در اثر شکسته شدن تکه‌های بسیار ریز آن به‌وسیله باد به نقاط تازه‌ای حمل شده و یا به‌وسیله قسمت‌هایی از آن‌که به‌آسانی قطع‌شده و گلسنگ جدیدی را به وجود می‌آورد، تکثیر پیدا می‌کنند . گلسنگ‌ها اولین گیاهانی هستند که بر روی صخره‌های عریان نمو می‌کنند. این گیاه ذرات سنگ را سست کرده و با گلسنگ‌های فاسد شده لایه‌ی  نازکی از خاکی را تشکیل می‌دهد که درروی آن نباتات دیگری می‌توانند نمو و رشد کنند .

سبزی چگونه مصرف می‌شود؟

سبزی گیاهی است که برگه‌ای آن برای غذا، دارو، عطر یا چاشنی غذا در پخت‌وپز مصرف می‌گردد. سبزی‌ها و ادویه‌ها می‌توانند غذای عادی روزانه را به غذای خوشمزه مخصوصی تبدیل کنند. ولی چون بعضی از این سبزی‌ها زیادی معطر یا تندمزه هستند، استفاده دائمی از آن‌ها درست نیست. تند نوع از سبزی جات پراستفاده و مفید به شرح زیر است:

انواع سبزی:

ریحان، سبزی شیرین و ملایمی است که مزه نسبتاً تندی دارد و با انواع سالادها مصرف می‌شود. مریم‌گلی " با غذاهای مقوی مصرف‌شده و دارای مزه‌ای تند و بوی نسبتاً معطری است و به علت بوی خوشی که دارد پنیر را در برگ‌های آن می‌پیچند سبزی آویشن دارای انواع مختلفی است که در کشورهای مدیترانه می‌روید، مشهورترین انواع آن آویشن باغی و نوع دیگر آن‌که بوی لیمو دارد به آویشن لیموئی معروف است. آویشن مقوی به‌عنوان نوعی چاشنی غذا به‌صورت تازه یا خشک مصرف دارد. دانه میخک در طباخی یا شیرینی‌پزی مصرف می‌گردد. در حقیقت آن‌ها گل درخت میخک محسوب می‌شوند که در جزایر مولوک می‌رویند. میخک شیرین و دارای بوی خوشی بوده و می‌توان آن را به‌صورت درسته یا گرد شده مصرف نمود.

نعناع :

نعناع ازنظر مزه و عطری که دارد مشهور است و نام آن از مینتا یا دختر دریا در اساطیر قدیم یونان گرفته‌شده است. الهه پرسفون برابر افسانه‌های کهن، به خاطر حسادت زیاد رقیب زیبای خود مینتارا تبدیل به این گیاه نمود. نعناع از تیره گیاهانی از قبیل آویشن، مریم‌گلی مرزنگوش و اکلیل کوهی می‌باشد. معروف‌ترین انواع نعناع نوع آبی آن می‌باشد ولی عموماً نعناع باغی را برای تهیه سس نعناع یا آدامس بکار می‌برند. یک قسم دیگر نعناع موردتوجه گربه‌ها می‌باشد و به این تیره از گیاه نیز تعلق دارد و به آن علف گربه میگویند.

درخت نارگیل چگونه می‌روید؟

نارگیل میوه درختی است که شبیه درخت خرما یا نخل می‌باشد. پوسته نارگیل طوری دانه داخلی یا مغز آن را حفظ می‌کند که با افتادن روی زمین صدمه‌ای نمی‌بیند. مغز نارگیل در حدود سه تا هشت اینچ طول دارد. در داخل پوسته سخت و تیره آن، قشر ضخیمی که گوشت سفیدی دارد قرارگرفته است. قسمت مرکزی نارگیل با مایعی پرشده که شیر نارگیل نامیده می‌شود اگر تابه‌حال یک نارگیل را دیده باشید، حتماً توجه کرده‌اید که دارای سه چشم است که در حقیقت غنچه‌های کامل شده‌ای محسوب می‌گردند وقتی‌که نارگیلی را با پوسته در زمین بکارند جوانه‌ای از یکی از این چشم‌ها بیرون میزند، و اگر درخت نارگیلی شروع به نمو و رشد کند در حدود هشت سال طول می‌کشد تا ثمر دهد

مقدار رشد در سال:

درخت نارگیل بالغ در سرتاسر سال گل می‌دهد و تقریباً همیشه چندین نارگیل رسیده دارد. مدت یک سال یا بیشتر طول می‌کشد که یک نارگیل برسد که این خود به محل و نوع آن بستگی دارد. هر درخت نارگیل هرساله به‌طور متوسط تعداد 50 نارگیل می‌دهد. درخت نارگیل از ارتفاع ۲۰ تا ۹۰ پا رشد کرده و دارای برگ‌های بزرگ پردار است که در قسمت فوقانی درخت قرارگرفته‌اند. درازی هر برگ ممکن است که از ۱۰ تا ۲۰ پا برسد. نارگیل را در ارتفاعی تا ۳۰۰۰ فوت بالاتر از سطح دریا می‌توان رویانید ولی معمولاً در ارتفاع کمتری کاشته می‌شود.

ویژگی جالب درخت نارگیل:

یکی از چیزهای غیرعادی درباره این درخت آن است که می‌تواند در آب‌شور زندگی کند ولی نیازی به آب‌شور ندارد. درخت نارگیل در نزدیکی دریا می‌روید زیرا در این‌گونه محل‌ها ریشه‌های کم‌عمق (پایاب) آن می‌توانند از رطوبت استفاده کنند. آب‌شور به پوسته نارگیل هم صدمه نمی‌زند زیرا اگر نارگیلی به دریا افتد و به فواصلی خیلی دور برده شود می‌تواند در سواحل دوردست دیگری تولید ریشه نموده و رشد کند.